GIẢI PHÁP THÚC ĐẨY HIỆU QUẢ “KHUYẾN HỌC XANH” - TĂNG CƯỜNG ĐÀO TẠO ĐỘI NGŨ CÁN BỘ “XANH”

Thứ năm - 19/06/2025 06:13

Để “Khuyến học xanh” không dừng lại ở khẩu hiệu mà trở thành hành động lan tỏa bền vững, yếu tố then chốt là phải có một đội ngũ cán bộ “xanh” - tức là những người làm công tác khuyến học có “Tư duy xanh”, “Kỹ năng xanh” và khả năng truyền cảm hứng về sống xanh đến cộng đồng. Đây chính là lực lượng nòng cốt để duy trì và phát triển lâu dài các mô hình học tập gắn với bảo vệ môi trường và phát triển bền vững.

     
Mô hình “học đường xanh - thân thiện với môi trường”
đang được huyện Sóc Sơn thực hiện thí điểm tại 7 cơ sở giáo dục
 

     Việc đào tạo đội ngũ này cần được thực hiện bài bản, từ cấp huyện xuống cấp xã. Hội Khuyến học huyện nên phối hợp với Phòng Giáo dục và Đào tạo, các tổ chức môi trường và các trung tâm phát triển bền vững để tổ chức các lớp tập huấn chuyên đề dành cho cán bộ Hội. Nội dung tập huấn có thể bao gồm: Khái niệm cơ bản về ‘Tăng trưởng xanh”, các kỹ năng truyền thông môi trường, phương pháp tổ chức hoạt động “Khuyến học xanh” hiệu quả, cách xây dựng mô hình học tập cộng đồng thân thiện với môi trường, kỹ năng sử dụng công nghệ số phục vụ “Khuyến học xanh”…
     Bên cạnh đó, có thể xây dựng mạng lưới “cán bộ nòng cốt xanh” - gồm những người có năng lực, tinh thần đổi mới và đã từng tổ chức thành công các hoạt động gắn với chủ đề này. Họ sẽ được tham gia đào tạo nâng cao theo mô hình “đào tạo người dẫn đầu” (training of trainers - TOT), sau đó trở về địa phương để đào tạo lại cho các chi hội.
     Cũng cần lưu ý rằng không nên giới hạn đối tượng đào tạo là cán bộ Hội chính thức, mà có thể mở rộng tới giáo viên, cán bộ đoàn thể, Hội Phụ nữ, Hội Cựu Chiến binh - những người thường xuyên tương tác với cộng đồng và có ảnh hưởng tích cực đến người dân. Đội ngũ đa dạng này sẽ giúp “Khuyến học xanh” đi vào đời sống một cách mềm mại, bền vững và tự nhiên hơn.
     Kết hợp chuyển đổi số và chuyển đổi xanh trong khuyến học: Chuyển đổi số và chuyển đổi xanh là hai xu hướng song hành trong phát triển hiện đại. Khi được kết hợp hiệu quả, chúng sẽ tạo ra một phương thức khuyến học mới - vừa tiết kiệm tài nguyên, vừa nâng cao năng lực học tập suốt đời cho cộng đồng.
     Trong bối cảnh nhiều địa phương đã có hạ tầng công nghệ thông tin cơ bản, Hội Khuyến học có thể tận dụng nền tảng số để triển khai các hoạt động khuyến học xanh như: Tổ chức lớp học trực tuyến về kỹ năng sống xanh, xây dựng thư viện tài liệu điện tử về phát triển bền vững, chia sẻ các mô hình học tập xanh qua video, livestream hoặc infographics. Điều này không chỉ giúp tiết kiệm chi phí in ấn, đi lại, mà còn góp phần giảm phát thải carbon từ các hoạt động truyền thống.
     Ngoài ra, có thể tạo nhóm cộng đồng trên mạng xã hội (Facebook, Zalo, Telegram...) để chia sẻ bài học, hình ảnh, video về hành động xanh mỗi ngày; đồng thời kết nối các mô hình điển hình, gương sáng tiêu biểu trong “Khuyến học xanh” để lan tỏa tinh thần học tập và sống tích cực. Cán bộ Hội có thể học cách sử dụng phần mềm quản lý hội viên, phần mềm thiết kế đơn giản như Canva để tạo nội dung xanh hấp dẫn, gần gũi.
     Quan trọng hơn, cần đào tạo kỹ năng số cho chính cán bộ Hội và người học - giúp họ không chỉ tiếp cận được công nghệ, mà còn sử dụng nó một cách hiệu quả để phục vụ cho hành trình “xanh hóa” cuộc sống. Ví dụ: dùng ứng dụng để theo dõi lượng điện - nước tiêu thụ trong gia đình, đăng ký tham gia học online kỹ năng tái chế đồ dùng, hoặc sử dụng chatbot để hỏi đáp về cách tiết kiệm năng lượng. Việc kết hợp chuyển đổi số và chuyển đổi xanh không chỉ nâng cao hiệu quả khuyến học mà còn giúp cộng đồng làm quen với các giải pháp thông minh, bền vững, chuẩn bị cho tương lai mà cả “số hóa” và “xanh hóa” đều trở thành tiêu chuẩn sống mới.
     Xây dựng bộ tiêu chí “Khuyến học xanh” áp dụng trong cộng đồng: Để đảm bảo tính định hướng và đánh giá hiệu quả của phong trào “Khuyến học xanh”, việc xây dựng bộ tiêu chí chuẩn là điều hết sức cần thiết. Bộ tiêu chí này sẽ giúp các chi hội, trung tâm học tập cộng đồng và người dân có cơ sở để tự đánh giá, điều chỉnh và phát triển hoạt động học tập gắn với bảo vệ môi trường một cách khoa học và cụ thể. Bộ tiêu chí “Khuyến học xanh” nên được xây dựng dựa trên ba trụ cột chính: “Hạ tầng học tập xanh”, “Nội dung học tập xanh” và “Hành vi học tập xanh”: Hạ tầng học tập xanh: Lớp học sử dụng ánh sáng tự nhiên, bố trí cây xanh, tái sử dụng vật dụng cũ, không dùng túi nilon hoặc chai nhựa dùng một lần, có hệ thống phân loại rác đơn giản...; Nội dung học tập xanh: Các chuyên đề học tập về bảo vệ môi trường, tiết kiệm năng lượng, sản xuất sạch, tiêu dùng bền vững, tái chế - tái sử dụng, sử dụng công nghệ số hỗ trợ học tập xanh…; Hành vi học tập xanh: Học viên có thói quen mang theo bình nước cá nhân, mang theo tài liệu thay vì in ấn, tham gia các chiến dịch tình nguyện xanh, biết tự chăm sóc góc học tập tại nhà và nơi công cộng…
     Ngoài ra, có thể xây dựng mô hình “Gia đình học tập xanh”, “Thôn bản học tập xanh”, trong đó mỗi hộ hoặc đơn vị đăng ký cam kết thực hiện theo tiêu chí: 5 không - 3 tiết kiệm - 2 tái sử dụng. Việc gắn tiêu chí với bình xét thi đua cuối năm sẽ tạo động lực và sức lan tỏa mạnh mẽ. Hội Khuyến học huyện có thể phối hợp với Sở Tài nguyên Môi trường, Sở Giáo dục và Đào tạo, các chuyên gia để xây dựng, thử nghiệm và ban hành bộ tiêu chí này dưới dạng tài liệu mềm, dễ áp dụng, dễ kiểm tra, dễ truyền thông. Một khi đã có bộ tiêu chí thống nhất, phong trào “Khuyến học xanh” sẽ có được nền móng vững chắc để nhân rộng trên toàn huyện và sau đó là cấp thành phố.
     Cơ chế phối hợp với trường học, doanh nghiệp, tổ chức xã hội: “Khuyến học xanh” không thể thành công nếu chỉ do một mình Hội Khuyến học thực hiện. Để phát huy sức mạnh cộng đồng, cần thiết lập cơ chế phối hợp ba bên bền vững giữa: Hội Khuyến học - Nhà trường - Doanh nghiệp và tổ chức xã hội. Trong đó, nhà trường là nơi đầu tiên có thể đưa nội dung giáo dục xanh vào giảng dạy, tạo tiền đề tư duy và lối sống xanh cho thế hệ trẻ. Hội Khuyến học có thể hỗ trợ trường xây dựng các mô hình như: “Trường học xanh - không rác”, “Góc học tập sáng - sạch - xanh”, tổ chức các lớp ngoại khóa về bảo vệ môi trường, mời chuyên gia nói chuyện về kỹ năng tiêu dùng bền vững. Doanh nghiệp địa phương cũng đóng vai trò quan trọng. Các cơ sở sản xuất sạch, cơ sở tái chế, làng nghề truyền thống sử dụng nguyên liệu tự nhiên… có thể trở thành điểm đến trải nghiệm học tập cho học sinh và người dân. Doanh nghiệp cũng có thể tài trợ học bổng “học tập xanh”, đồng hành tổ chức các cuộc thi tái chế, đổi rác lấy sách, hoặc hỗ trợ kỹ thuật cho các lớp học kỹ năng xanh.
     Với các tổ chức xã hội (như Hội Phụ nữ, Hội Cựu chiến binh, Hội Nông dân…), có thể lồng ghép nội dung xanh vào hoạt động thường kỳ. Hội Khuyến học nên chủ động đề xuất ký kết các chương trình phối hợp 3-5 năm với các tổ chức này để đảm bảo tính liên tục và bền vững trong triển khai. Cuối cùng, cần có một văn bản liên ngành cấp huyện định hướng trách nhiệm và quyền lợi của từng bên khi phối hợp triển khai “Khuyến học xanh”. Khi cả hệ sinh thái xã hội cùng chung tay, “Khuyến học xanh” sẽ không chỉ là phong trào một thời điểm, mà sẽ trở thành văn hóa học tập bền vững cho cả cộng đồng.
     Kết luận và định hướng giai đoạn 2026-2030. Tổng kết vai trò thiết yếu của Hội Khuyến học trong “Chiến lược tăng trưởng xanh”: Trong bối cảnh đất nước đang đẩy mạnh thực hiện Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh, Hội Khuyến học giữ một vai trò thiết yếu không thể thay thế: là cầu nối giữa chính sách với cộng đồng, giữa lý thuyết với hành động cụ thể. Hội không chỉ giúp lan tỏa kiến thức về môi trường và phát triển bền vững, mà còn hình thành các thói quen và giá trị mới trong học tập, sinh hoạt và lao động - nơi mỗi người dân, từ học sinh đến người lớn tuổi, đều trở thành người học suốt đời và người hành động xanh.
     Thông qua các chương trình như “Khuyến học xanh”, Hội Khuyến học đã chứng minh rằng: giáo dục không chỉ là chuyện của trường lớp, mà còn là nhiệm vụ của toàn xã hội, đặc biệt trong bối cảnh môi trường sống đang bị đe dọa nghiêm trọng. Những mô hình học tập tại cộng đồng, lớp học kỹ năng sống xanh, chương trình đổi rác lấy sách, hay buổi sinh hoạt không rác… đều là những sáng kiến nhỏ nhưng góp phần tạo nên sự thay đổi lớn về nhận thức và hành vi. Do đó, cần xác định rõ rằng: Hội Khuyến học không đứng ngoài cuộc trong công cuộc chuyển đổi xanh, mà đang và sẽ là lực lượng nòng cốt trong giáo dục cộng đồng xanh, góp phần thực hiện thành công các mục tiêu của Chiến lược 1658/QĐ-TTg một cách cụ thể, thiết thực và bền vững.
     Từ kết quả bước đầu đã đạt được trong năm 2025, Hội Khuyến học huyện Sóc Sơn cam kết tiếp tục duy trì, mở rộng và nâng tầm mô hình “Khuyến học xanh” trong giai đoạn 2026-2030. Cam kết này không chỉ là lời nói, mà đã được cụ thể hóa qua kế hoạch hành động dài hạn, trong đó chú trọng ba phương diện: mở rộng địa bàn triển khai, nâng cao chất lượng hoạt động và đảm bảo tính bền vững. Trước mắt, các mô hình điểm tại Bắc Phú, Quang Tiến, Mai Đình và Thị Trấn Sóc Sơn sẽ được củng cố, sau đó nhân rộng sang các xã còn lại. Hội cũng sẽ tiếp tục phát huy vai trò của các trung tâm học tập cộng đồng, không ngừng đổi mới nội dung và phương pháp để đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của người học trong thời đại chuyển đổi số và chuyển đổi xanh. Đồng thời, Hội Khuyến học Sóc Sơn xác định rằng việc xây dựng đội ngũ cán bộ Hội có tư duy và kỹ năng xanh là nhiệm vụ chiến lược. Bên cạnh đó là việc phối hợp chặt chẽ với nhà trường, các tổ chức chính trị - xã hội, doanh nghiệp… nhằm tạo nên một mạng lưới hành động thống nhất, lan tỏa tinh thần học tập xanh đến từng hộ gia đình, từng khu dân cư. Với tinh thần chủ động, sáng tạo và bền bỉ, Hội Khuyến học Sóc Sơn sẽ tiếp tục đóng vai trò dẫn dắt, kiến tạo và thúc đẩy “Khuyến học xanh” trở thành nét văn hóa học tập đặc trưng, không chỉ trong huyện mà còn có thể nhân rộng ra toàn thành phố Hà Nội.
     Kêu gọi cộng đồng và ngành giáo dục chung tay vì một nền giáo dục xanh, bền vững: Chuyển đổi sang nền kinh tế xanh, xã hội xanh không thể thành công nếu thiếu một nền giáo dục xanh, do chính cộng đồng cùng xây dựng và gìn giữ. Hội Khuyến học huyện Sóc Sơn, qua hội thảo này, trân trọng gửi lời kêu gọi đến các tầng lớp nhân dân, các thầy cô giáo, các em học sinh, các cán bộ chính quyền, doanh nghiệp và tổ chức xã hội - hãy cùng nhau hành động để tạo nên một môi trường học tập xanh, trong lành và đầy cảm hứng. Sự chung tay này không cần bắt đầu bằng những điều to lớn. Chỉ cần mỗi người cam kết một thay đổi nhỏ trong hành vi - như tiết kiệm nước, giảm in ấn, dạy con cháu phân loại rác, hạn chế túi nilon… thì cộng hưởng lại sẽ tạo ra những tác động tích cực lớn lao cho xã hội. Ngành Giáo dục và Đào tạo cũng cần đồng hành sâu sát hơn với các tổ chức Hội, tích hợp nội dung “xanh hóa” vào giáo trình, các hoạt động ngoại khóa, chương trình giáo dục kỹ năng sống.
     Với sự cộng hưởng từ tất cả các lực lượng trong xã hội, “Khuyến học xanh” sẽ không chỉ là một chương trình, mà trở thành một phong trào xã hội sâu rộng, hướng đến mục tiêu lớn hơn: xây dựng một thế hệ công dân có tri thức, có trách nhiệm và có tình yêu thực sự với thiên nhiên - chính là nền tảng cho một Việt Nam xanh, bền vững và hạnh phúc trong tương lai.
 

Tin bài và ảnh: DƯƠNG THỊ VÂN
Trường Mầm non Thị trấn, Hội Khuyến học huyện Sóc Sơn

Chú ý: Việc đăng lại bài viết trên ở website hoặc các phương tiện truyền thông khác mà không ghi rõ nguồn http://nukeviet.vn là vi phạm bản quyền

Những tin mới hơn

• HỘI KHUYẾN HỌC VIỆT NAM TRIỂN KHAI CÔNG TÁC KHUYẾN HỌC TRONG TÌNH HÌNH MỚI (14/07/2025)
• LÃNH ĐẠO HỘI KHUYẾN HỌC CÁC TỈNH, THÀNH CHIA SẺ PHƯƠNG ÁN HOẠT ĐỘNG TRONG TÌNH HÌNH MỚI (14/07/2025)
• ĐIỀU KIỆN BẢO ĐẢM CHO TỔ CHỨC THỰC HIỆN “HỌC TẬP SUỐT ĐỜI” THÀNH CÔNG (05/07/2025)
• ĐỊNH HƯỚNG XÂY DỰNG XÃ HỘI HỌC TẬP Ở VIỆT NAM TRONG GIAI ĐOẠN MỚI (04/07/2025)
• QUẬN THANH XUÂN: NHÂN RỘNG CÁC MÔ HÌNH ĐỂ XÂY DỰNG XÃ HỘI HỌC TẬP (25/06/2025)

Những tin cũ hơn

• VAI TRÒ PHỐI HỢP GIỮA HỘI KHUYẾN HỌC VỚI NGÀNH GIÁO DỤC TRONG PHÁT TRIỂN “GIÁO DỤC XANH” (17/06/2025)
• “XANH HÓA HOẠT ĐỘNG KHUYẾN HỌC” HÀNH TRÌNH KIẾN TẠO TƯƠNG LAI BỀN VỮNG (17/06/2025)
• “KHUYẾN HỌC XANH” - TỪ GIA ĐÌNH ĐẾN NHÀ TRƯỜNG (16/06/2025)
• BA TRỤ CỘT CỦA “KHUYẾN HỌC XANH” - GIEO MẦM Ý THỨC BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG TỪ LỨA TUỔI MẦM NON (15/06/2025)
• “KHUYẾN HỌC XANH” - HƯỚNG TỚI “CÔNG DÂN HỌC TẬP” VÌ PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG (14/06/2025)
• “KHUYẾN HỌC XANH” TRONG TRƯỜNG HỌC - GIẢI PHÁP GIÁO DỤC BỀN VỮNG (13/06/2025)
• BÍ THƯ CHI BỘ KHU DÂN CƯ VỚI VIỆC CHỈ ĐẠO, TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG “KHUYẾN HỌC XANH” (13/06/2025)
• ƯỚC MƠ XANH - LÀM VIỆC NGHĨA (13/06/2025)
• HƯỚNG DẪN SẮP XẾP TỔ CHỨC BỘ MÁY MẶT TRẬN TỔ QUỐC VIỆT NAM, CÁC TỔ CHỨC CHÍNH TRỊ - XÃ HỘI CẤP TỈNH, CẤP XÃ (11/06/2025)
• XÂY DỰNG MÔ HÌNH “GIA ĐÌNH HỌC TẬP” (07/06/2025)