Trong bối cảnh biến đổi khí hậu diễn biến ngày càng phức tạp, việc phát triển “Giáo dục xanh” trở thành một yêu cầu cấp thiết, góp phần quan trọng vào việc thực hiện Chiến lược tăng trưởng xanh của Việt Nam. Hội Khuyến học và ngành Giáo dục và Đào tạo có vai trò quan trọng trong việc tuyên truyền và thực hiện chiến lược tăng trưởng xanh, nhằm hình thành ở học sinh tư duy xanh, lối sống xanh và kỹ năng xanh. Điều này không chỉ góp phần bảo vệ môi trường mà còn hướng tới sự phát triển bền vững của đất nước. Vì vậy, việc thúc đẩy sự phối hợp giữa hai đơn vị trên để triển khai “Giáo dục xanh” là một giải pháp thiết thực, cần được quan tâm và thực hiện một cách hiệu quả trong giai đoạn 2025-2030.

Quang cảnh môi trường sư phạm tại Trường THCS Thọ An, Đan Phượng “Giáo dục xanh” không chỉ nhằm truyền đạt những kiến thức mà còn định hình tư duy, thái độ và hành vi bền vững đối với môi trường. Học sinh không chỉ cần được trang bị những tài liệu, kiến thức mà quan trọng hơn, học sinh cần được thực hành, trải nghiệm để hình thành lối sống xanh. Việc đào tạo “Tư duy xanh - Lối sống xanh - Kỹ năng xanh” sẽ giúp thế hệ trẻ trở thành những công dân trách nhiệm với môi trường và hành tinh.
Tập huấn về giảm thiểu tác hại của ô nhiễm môi trường cho CBGVNV Hiện nay, Việt Nam đang phải đối mặt với nhiều vấn đề về môi trường nghiêm trọng như: ô nhiễm không khí, ô nhiễm nguồn nước, rác thải nhựa và sự suy thoái tài nguyên thiên nhiên. Trước thực trạng đó, Chính phủ đã đề ra chiến lược tăng trưởng xanh nhằm hướng tới sự phát triển bền vững. Trong chiến lược này, giáo dục đóng vai trò hết sức quan trọng trong việc thay đổi nhận thức, thái độ và hành vi của thế hệ trẻ. “Giáo dục xanh” giúp học sinh hình thành tư duy khoa học về môi trường, xây dựng thói quen sống thân thiện với thiên nhiên và rèn luyện các kỹ năng bảo vệ môi trường.
Giờ học Mỹ thuật của cô trò dưới bóng mát của cây xanh Chiến lược tăng trưởng xanh của Việt Nam đặt ra những mục tiêu cụ thể về giáo dục và đào tạo, nhằm nâng cao nhận thức và hành động của cộng đồng, đặc biệt là đối với thế hệ trẻ, về bảo vệ môi trường và phát triển bền vững. Tuy nhiên, thực trạng nhận thức và hành động về môi trường của học sinh nói chung và học sinh THCS hiện nay còn nhiều hạn chế, đòi hỏi sự vào cuộc mạnh mẽ của các cấp, các ngành, trong đó có Hội Khuyến học và ngành Giáo dục và Đào tạo. Giáo dục không chỉ truyền đạt kiến thức mà còn hình thành tư duy, thái độ và hành vi tích cực đối với môi trường. “Tư duy xanh - Lối sống xanh - Kỹ năng xanh” giúp học sinh nói riêng và toàn thể xã hội nói chung trở thành công dân có trách nhiệm với môi trường và xã hội.
Cựu học sinh của trường về tặng dù che nắng sân trường Hội Khuyến học, với vai trò là tổ chức xã hội quần chúng, có nhiều lợi thế trong việc huy động các nguồn lực từ cộng đồng, xã hội, kết nối với các chuyên gia, tổ chức xã hội để hỗ trợ hoạt động giáo dục môi trường. Ngành Giáo dục và Đào tạo, với hệ thống trường học rộng khắp, có trách nhiệm đưa nội dung giáo dục môi trường vào chương trình giảng dạy cho học sinh, tổ chức các hoạt động ngoại khóa, tạo môi trường học tập xanh, thân thiện.
Niềm vui của học trò được học tập, vui chơi trong môi trường "Giáo dục xanh" Để thực hiện thành công mô hình "Giáo dục xanh", cần tập trung vào các nhiệm vụ trọng tâm sau: Xây dựng mô hình “Trường học xanh”: Các trường học cần chuyển đổi sang mô hình bền vững hơn bằng cách sử dụng năng lượng sạch, hạn chế về rác thải nhựa, trồng thêm nhiều cây xanh và tổ chức các hoạt động bảo vệ môi trường trong khuôn viên trường học; Nâng cao nhận thức và thay đổi hành vi của học sinh, giáo viên: Nhà trường và Hội Khuyến học cần tổ chức các hội thảo, chuyên đề, cuộc thi về bảo vệ môi trường nhằm tạo động lực cho học sinh. Các phong trào như “Học sinh xanh - Hành động nhỏ, thay đổi lớn” sẽ góp phần hình thành ý thức bảo vệ môi trường cho thế hệ trẻ; Phát triển kỹ năng xanh cho học sinh: Học sinh cần được trang bị các kỹ năng như phân loại rác, tái chế sản phẩm, tiết kiệm năng lượng, tiêu dùng bền vững và ứng dụng công nghệ vào việc bảo vệ môi trường. Các hoạt động thực hành như làm vườn, thu gom rác tái chế hay sử dụng năng lượng tái tạo sẽ giúp các em rèn luyện kỹ năng thực tiễn; Phối hợp chặt chẽ giữa Hội Khuyến học và ngành Giáo dục và Đào tạo: Hội Khuyến học có thể hỗ trợ về kinh phí, tài liệu và học bổng cho các sáng kiến xanh trong trường học, đồng thời xây dựng các chương trình giáo dục môi trường cho giáo viên và học sinh.
Cuộc thi vẽ tranh bảo vệ môi trường “Giáo dục xanh” là gì? “Giáo dục xanh” không chỉ đơn thuần là việc dạy về môi trường. Đó là việc tích hợp “Tư duy xanh”, “Lối sống xanh” và “Kỹ năng xanh” vào chương trình học và các hoạt động ngoại khóa; “Tư duy xanh” là khả năng suy nghĩ, phân tích, đánh giá các vấn đề môi trường một cách toàn diện, có trách nhiệm. Giáo dục về tư duy phản biện, tư duy hệ thống, tư duy sáng tạo trong giải quyết các vấn đề môi trường như biến đổi khí hậu, ô nhiễm môi trường, cạn kiệt tài nguyên; “Lối sống xanh” là việc thực hành các hành vi, thói quen thân thiện với môi trường trong cuộc sống hàng ngày. Hướng dẫn thực hành tiết kiệm năng lượng, nước, giảm thiểu rác thải, sử dụng sản phẩm thân thiện với môi trường, ăn uống lành mạnh, di chuyển xanh; “Kỹ năng xanh” là những năng lực cần thiết để thực hiện các hoạt động bảo vệ môi trường, phát triển bền vững. Rèn luyện kỹ năng quan sát, phân tích, đánh giá hiện trạng môi trường, kỹ năng thực hành các biện pháp bảo vệ môi trường như trồng cây, phân loại rác, tái chế.
Cán bộ, giáo viên, nhân viên chăm sóc vườn trường tạo không gian xanh Nhiệm vụ và giải pháp thúc đẩy phối kết hợp và nhiệm vụ, giải pháp “Khuyến học xanh” 2025-2030: Cần nâng cao nhận thức và trách nhiệm của cộng đồng về “Giáo dục xanh”. Xây dựng và phát triển các mô hình “Khuyến học xanh” hiệu quả. Hỗ trợ các hoạt động giáo dục môi trường tại các trường học và cộng đồng. Để “Giáo dục xanh” đạt hiệu quả cao nhất, sự phối hợp chặt chẽ giữa Hội Khuyến học và Nhà trường là vô cùng cần thiết. Hội Khuyến học, với mạng lưới rộng khắp và nguồn lực từ cộng đồng, sẽ hỗ trợ Nhà trường trong việc tổ chức các hoạt động ngoại khóa, các cuộc thi, các dự án về môi trường. Nhà trường, với đội ngũ giáo viên tâm huyết và chương trình giáo dục bài bản, sẽ tích hợp các nội dung về “Giáo dục xanh” vào các môn học, đồng thời tạo ra một môi trường học tập xanh, thân thiện. Để thúc đẩy sự phối hợp giữa Hội Khuyến học và ngành Giáo dục và Đào tạo, cần thực hiện các giải pháp sau:
Thư viện xanh của trường THCS Thị An Thứ nhất: Đẩy mạnh công tác thông tin, tuyên truyền, nâng cao nhận thức về “Khuyến học xanh”.
Thứ hai: Tăng cường phối hợp: Xây dựng kế hoạch phối hợp chung, phân công rõ ràng vai trò và trách nhiệm của từng bên; Tổ chức các buổi tập huấn, hội thảo, chia sẻ kinh nghiệm về giáo dục môi trường; Thành lập các câu lạc bộ môi trường liên trường, tạo sân chơi cho học sinh giao lưu, học hỏi.
Thứ ba: Huy động nguồn lực: Vận động các doanh nghiệp, tổ chức xã hội tài trợ cho các hoạt động giáo dục môi trường; Khuyến khích sự tham gia của phụ huynh, cựu học sinh, các chuyên gia môi trường vào quá trình giáo dục; Tạo ra các quỹ khuyến học xanh, để hỗ trợ những học sinh có thành tích tốt trong các hoạt động liên quan đến môi trường.
Thứ tư: Xây dựng mô hình điểm: Xây dựng các mô hình điểm về “Giáo dục xanh” tại một số trường THCS, từ đó nhân rộng ra toàn quốc; Các mô hình điểm cần chú trọng đến việc phát triển các hoạt động thực tiễn, gắn liền với đời sống hàng ngày của học sinh.
Thứ năm: Tổ chức các hoạt động tôn vinh, khen thưởng các cá nhân, tập thể có đóng góp tích cực cho “Khuyến học xanh”.
Không gian thư viện xanh trong lớp học Nhận thức và trách nhiệm của trường THCS, giáo viên, học sinh: Trong hành trình xây dựng “Giáo dục xanh”, trường THCS đóng vai trò trung tâm, là nơi ươm mầm những công dân có trách nhiệm với môi trường. Nhận thức rõ điều này, nhà trường cần xây dựng kế hoạch hành động cụ thể, tích hợp “Tư duy xanh - Lối sống xanh - Kỹ năng xanh” vào chương trình giáo dục và các hoạt động ngoại khóa. Đồng thời, xây dựng môi trường học tập xanh, giảm thiểu sử dụng nhựa, tăng cường hoạt động thực tế về bảo vệ môi trường, tạo điều kiện thuận lợi để giáo viên và học sinh tham gia các hoạt động bảo vệ môi trường, xây dựng môi trường học tập xanh, thân thiện. Xây dựng quỹ khuyến học xanh, để hỗ trợ những học sinh có thành tích tốt trong các hoạt động liên quan đến môi trường.
Tập thể cán bộ, giáo viên, nhân viên trong môi trường giáo dục xanh
Giáo viên, với vai trò là người truyền cảm hứng, cần tích cực nâng cao kiến thức và kỹ năng về giáo dục môi trường. Họ cần lồng ghép nội dung giáo dục môi trường vào các bài giảng, tổ chức các hoạt động ngoại khóa, câu lạc bộ về môi trường, tạo ra những bài học sinh động, thiết thực. Làm gương cho học sinh trong việc thực hành lối sống xanh.
Học sinh, thế hệ tương lai của Thủ đô và đất nước, cần nâng cao nhận thức về các vấn đề môi trường, thực hành "lối sống xanh" trong trường học và gia đình, tham gia tích cực các hoạt động về bảo vệ môi trường. Họ cần trở thành những "đại sứ xanh", lan tỏa ý thức bảo vệ môi trường đến cộng đồng. Tổ chức các hoạt động ngoại khóa như trồng cây, làm sạch môi trường, tái chế rác thải, nói không với túi nilon, đổi pin hết lấy cây xanh. Thành lập các câu lạc bộ môi trường, tạo sân chơi cho học sinh giao lưu, học hỏi. Truyền cảm hứng cho bạn bè, gia đình về ý thức bảo vệ môi trường.
Chỉ khi trường THCS, giáo viên và học sinh cùng chung tay, chúng ta mới có thể xây dựng một thế hệ trẻ có ý thức, trách nhiệm với môi trường, góp phần vào sự phát triển bền vững của đất nước. “Giáo dục xanh” là một hành trình dài hơi, đòi hỏi sự chung tay của tất cả chúng ta. Hãy cùng nhau xây dựng một môi trường học tập xanh, thân thiện, và hãy cùng nhau lan tỏa “Tư duy xanh - Lối sống xanh - Kỹ năng xanh” đến với cộng đồng. Sự phối hợp chặt chẽ giữa Hội Khuyến học và ngành Giáo dục và Đào tạo, cùng với sự vào cuộc của toàn xã hội, sẽ góp phần quan trọng vào việc xây dựng một thế hệ trẻ có ý thức, trách nhiệm với môi trường, đóng góp vào sự phát triển bền vững của đất nước.
"Giáo dục xanh" là một xu hướng tất yếu của thế kỷ 21, không chỉ giúp bảo vệ môi trường mà còn góp phần phát triển kinh tế - xã hội bền vững. Sự phối hợp giữa Hội Khuyến học và ngành Giáo dục và Đào tạo sẽ tạo ra một nền tảng vững chắc để thế hệ trẻ Việt Nam hình thành tư duy xanh, lối sống xanh và kỹ năng xanh. Mỗi nhà trường, mỗi giáo viên và mỗi học sinh cần chung tay hành động để xây dựng một môi trường học tập và sinh hoạt xanh hơn, góp phần vào sự phát triển bền vững của Thủ đô và đất nước.
Tin bài và ảnh: NGUYỄN THỊ NGUYỆT ANH
Trường THCS Thọ An, Hội Khuyến học huyện Đan Phượng
Chú ý: Việc đăng lại bài viết trên ở website hoặc các phương tiện truyền thông khác mà không ghi rõ nguồn http://nukeviet.vn là vi phạm bản quyền